ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ ΣΑΜΑΡΕΙΤΟΥ

6 Δεκεμβρίου, 2025
6:51 μμ

Εἰσαγωγικά

Ἡ Ἐκκλησία μᾶς προβάλλει ἕνα πραγματικό ἀριστούργημα, τήν παραβολή τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου. Εἶναι μία μικρή διήγηση ἀλλά ὅμως «κρύβει» τό μεγάλο γεγονός τῆς θείας Οἰκονομίας, δηλαδή τοῦ μυστηρίου τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, (ὁ ὁποῖος γιά τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου ὡς Θεός πού εἶναι ἔλαβε καί ἀνθρώπινη σάρκα ἀπό τήν Παναγία Παρθένο καί ἐκ Πνεύματος Ἁγίου) ἔγινε καί τέλειος Ἄνθρωπος. Μέσα σέ λίγες γραμμές περιέχει ὅλον τόν Εὐαγγελικό λόγο.
«Κάποιος νομοδιδάσκαλος ἐκεῖ πού κάθονταν, σηκώθηκε γιά νά παγιδεύσει, τόν Χριστό, ἐάν πεῖ κάτι ἐναντίον τῶν ἐντολῶν πού εἶχε παραδώσει ὁ Μωϋσῆς, λέγοντας ὅτι ἡ δική Του διδασκαλία εἶναι ἀνώτερη. Πλησίασε τόν Κύριο, πειράζοντάς Τον καί λέγοντας: «Τί νά κάνω γιά νά κληρονομήσω τήν αἰώνια ζωή;». Τόν πλησιάζει μέ ὑποκρισία καί ὕφος προσποιητό, ὅτι τόν τιμᾶ, τόν ὀνομάζει διδάσκαλο, ὥστε μέ τά καλόλογά του νά μή γίνει ἀντιληπτό τό δόλιο πείραγμά του: «Διδάσκαλε, (ποιό ἔργο ἀρετῆς ἤ ποιά θυσία ἐννοοῦσε), πρέπει νά κάνω γιά νά κληρονομήσω τήν μακάρια καί αἰώνια ζωή;» Ὁ δέ Ἰησοῦς εἶπε πρὸς αὐτόν: «Στό νόμο τί ἔχει γραφεῖ; Ἐσύ πού σπουδάζεις καί ἐρευνᾶς τόν νόμο, τί διαβάζεις ἐκεῖ γιά τό ζήτημα αὐτό; Καί πῶς τό ἀντιλαμβάνεσαι;». Ὁ νομικός τότε τοῦ ἀποκρίθηκε: «Στό νόμο εἶναι γραμμένο τό ἑξής: «Νά ἀγαπᾶς τόν Κύριο καί Θεό σου μέ ὅλη σου τήν καρδιά, ὥστε σέ Αὐτόν νά εἶσαι ὁλοκληρωτικά παραδομένος, μέ ὅλα τά βάθη τῆς ἐσωτερικῆς καί πνευματικῆς ὑπάρξεώς σου· καί μέ ὅλη σου τήν ψυχή, ὥστε Αὐτόν νά ποθεῖς, μέ ὅλο τό συναίσθημά σου· καί μέ ὅλη τή θέληση καί τή δύναμή σου, ὥστε καθετί πού θά κάνεις νά εἶναι σύμφωνο μέ τό θέλημά Του. Καί μέ ὅλη σου τή δύναμη καί μέ δραστηριότητα ἀκούραστη νά ἐργάζεσαι γιά τήν ἐφαρμογή τοῦ θελήματός Του. Νά Τόν ἀγαπᾶς καί μέ τόν νοῦ σου ὁλόκληρο, ὥστε Αὐτόν πάντοτε νά σκέφτεσαι. Νά ἀγαπᾶς ἐπίσης καί τόν πλησίον σου, τόν συνάν-θρωπό σου, ὅσο καί ὅπως ἀγαπᾶς τόν ἑαυτό σου» [Λουκᾶ, 10, 25-27].
Τοῦ εἶπε τότε ὁ Κύριος: «Σωστή ἀπάντηση ἔδωσες. Νά κάνεις πάντοτε αὐτό πού εἶπες, καί θά κληρονομήσεις τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί θά ζήσεις σέ αὐτή». Ὁ νομοδιδάσκαλος ὅμως θέλοντας νά δικαιολογήσει τόν ἑαυτό του, ἐπειδή ὅπως ἀποδείχθηκε, ἔθεσε στόν Ἰησοῦ ἕνα ἐρώτημα πάνω στό ὁποῖο τοῦ ἦταν γνωστή ἡ ἀπάντηση, εἶπε στόν Ἰησοῦ: «Καί ποιόν πρέπει νά θεωρῶ πλησίον μου σύμφω-να μέ τήν Ἁγία Γραφή;» [Λουκ. 10, 28-29] 1

Πῆρε τότε ἀφορμή ὁ Ἰησοῦς καί εἶπε:«Κάποιος ἄνθρωπος, κατεβαίνοντας ἀπό τά Ἱεροσόλυμα 2 στήν Ἱεριχώ 3 κι ἔπεσε σέ ἐνέδρα ληστῶν. Αὐτοί δέν ἀρκέστηκαν μόνο νά τοῦ πάρουν τά χρήματά του, ἀλλά καί τόν ἔγδυσαν, τόν τραυμάτισαν, τόν γέμισαν μέ πληγές καί ἔφυγαν, ἀφοῦ τόν ἄφησαν μισοπεθαμένο. Κατά σύμπτωση τότε κατέβαινε στόν δρόμο ἐκεῖνο κάποιος Ἱερέας, καί ἐνῶ τόν εἶδε, τόν προσπέρασε ἀπό τό ἀπέναντι μέρος τοῦ δρόμου χωρίς νά τοῦ δώσει σημασία ἤ κάποια βοήθεια. Τό ἴδιο καί κάποιος Λευΐτης πού περνοῦσε ἀπό τό μέρος ἐκεῖνο, ἐνῶ πλησίασε καί εἶδε τόν πληγωμένο, ἀπομακρύνθηκε ἀμέσως καί τόν προσπέρασε καί αὐτός ἀπό τό ἀπέναντι μέρος τοῦ δρόμου ἀδιαφορώντας.
Κάποιος ὅμως Σαμαρείτης ἰδιώτης, καὶ ὄχι κληρικός, ὅπως οἱ ἄλλοι δύο, πού ἦταν ἐχθρὸς τῶν Ἰουδαίων 4 καὶ ὄχι συμπατριώτης τοῦ πληγωμένου, ἀδιαφόρησε γιὰ τὸν κίνδυνον τοῦ τόπου, ἦρθε πρός τό μέρος του, τόν εἶδε καί τόν σπλαχνίστηκε. Τοῦ καθάρισε τίς πληγές του μέ κρασί, γιατί ἀπολυμαίνει τήν πληγή τίς ἄλειψε μέ λάδι 5 πού μαλακώνει τίς πληγές, δέν τόν σιχάθηκε, καί τίς κατέδεσε καλά μέ ἐπιδέσμους, ἤ ἔσχισε κάποιο καθαρό ἔνδυμά του. Μάλιστα τόν πῆρε στήν ἀγκαλιά του καί τόν ἀνέβασε στό δικό του τό ζῶο, καί αὐτός περπατώντας τόν ὁδήγησε στό πανδοχεῖο, τό χάνι θά λέγαμε σήμερα. Φρόντισε γι΄ αὐτόν σέ ὅ, τι ἦταν ἀπαραίτητο καί ὅλη τήν νύχτα παρέμεινε μέ ὑπομονή καί τοῦ πρόσφερε ὅ,τι εἶχε ἀνάγκη.
Τήν ἄλλη μέρα φεύγοντας, ἔξω νά μή θίξει τόν τραυματισθέντα καί νά μήν τόν δοῦν οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι, ἔβγαλε καί ἔδωσε στόν πανδοχέα δύο δηνάρια καί τοῦ εἶπε: Φρόντισέ τον, καί ὅ,τι παραπάνω ξοδέψεις, ἐγώ θά ξαναπεράσω καί θά σέ πληρώσω.

Μέ αὐτή του τήν πράξη ὁ Σαμαρείτης προβάλλεται ὡς παράδειγμα γιά μίμηση γιατί βοηθάει ἕναν πληγωμένο ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος θεωροῦσε ἐχθρό τόν εὐεργέτη του, ξεπερνώντας κάθε φυλετική καί θρησκευτική διαφορά.
Λοιπόν, ρώτησε συμπερασματικά ὁ Ἰησοῦς, ποιός ἀπό τούς τρεῖς αὐτούς σοῦ φαίνεται ὅτι ἔκανε τό καθῆκον του πρός τόν συνάνθρωπο καί ἀποδείχθηκε στήν πράξη πλησίον καί ἀδελφός ἐκείνου πού ἔπεσε στά χέρια τῶν ληστῶν; Καί αὐτός εἶπε: «Πλησίον» του ἀποδείχθηκε αὐτός πού τόν σπλαχνίστηκε καί τόν ἐλέησε. Τοῦ εἶπε λοιπόν ὁ Ἰησοῦς: «Πήγαινε καί κάνε κι ἐσύ τό ἴδιο». Δεῖχνε δηλαδή συμπάθεια σέ κάθε ἄνθρωπο πού πάσχει, χωρίς νά ἐξετάζεις ἄν αὐτός εἶναι συγγενής σου ἤ συμπατριώτης σου, καί χωρίς νά λογαριάζεις τίς θυσίες. τούς κόπους καί τίς δαπάνες πού θά ὑποστεῖς γιά νά βοηθήσεις καί νά συντρέξεις σ’ αὐτόν πού πάσχει, ἔστω καί ἄν αὐτός εἶναι ἐχθρός σου 6.
Ὁ Χριστός μέ τήν παραβολή αὐτή μᾶς ὑποδεικνύει νά εἴμαστε φιλεύσπλαχνοι, ἄνθρωποι τῆς ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης, χωρίς ὅρια καί μᾶς καλεῖ νά ἀναθεωρήσουμε τήν ἀντίληψή μας γιἀ τόν πλησίον. Μᾶς δείχνει ὅτι ἡ ἀγάπη δέν κάνει διακρίσεις. Πλησίον μας εἶναι ὁ κάθε ἄνθρωπος πού ἔχει ἀνάγκη, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν ταυτότητά του ἤ τό θρήσκευμά του.
Ἡ ἀγάπη πρός τόν ἀδελφό καλλιεργεῖ τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό. Εἴμαστε εὐτυχισμένει, ὅταν ἀγαπήσουμε ὅλους τούς ἀνθρώπους μυστικά. Θά νιώθουμε τότε ὅτι ὅλοι μᾶς ἀγαποῦν. Κανείς δέν μπορεῖ να φθάσει στόν Θεό, ἄν δέν περάσει ἀπ’ τούς ἀνθρώπους Γιατί «ὁ μή ἀγαπῶν τόν ἀδελφόν αὐτοῦ, ὅν ἑώρακε, τόν Θεόν, ὅν οὐχ ἑώρακε, πῶς δύναται ἀγαπᾶν; 7»
Ἄς θυμηθοῦμε τά λόγια τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «Δέν ὑπάρχει πιά Ἰουδαῖος οὔτε Ἕλληνας, δέν ὑπάρχει δοῦλος οὔτε ἐλεύθερος, δέν ὑπάρχει ἄνδρας οὔτε γυναίκα· γιατί ὅλοι ἐσεῖς εἶστε ἕνας ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Γαλ. 3, 28).
Ποιός εἶναι ὁ πλησίον;
Στόν χῶρο ὅμως τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ «Ἐκκλησία στήν ὁποία κυριαρχεῖ ὁ «νοῦς Χριστοῦ», καί ἀποβλέπει νά καταστεῖ κοινωνία ἀγαπωμένων προσώπων, ὁ ἄλλος εἶναι ὁ ἀδελφός, ἡ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. «Εἶδες τόν ἄνθρωπόν σου; Εἶδες Κύριον τόν Θεόν σου», λένε οἱ ἅγιοι Πατέρες (Ἀββᾶς Δωρόθεος). Αὐτό σημαίνει, νά βλέπουμε τόν ἄλλον, ὡς νά εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός, ἀφοῦ εἶναι εἰκόνα Του. Καί αὐτό, πού θά ρυθμίζει τή σχέση μας μέ τόν ἄλλο, νά εἶναι ἡ ἀγάπη, ἀνάλογη μέ ἐκείνη, πού χαρακτηρίζει τή σχέση τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ μέ τόν κάθε ἄνθρωπο 8.

Νά γίνει πλατιά ἡ καρδιά μας, ὅπως τῶν ἁγίων τῆς πίστεώς μας, γιά νά χωράει ὅλους, ἀκόμη κι αὐτούς πού δέν μᾶς ἀγαποῦν, κυρίως αὐτούς πού δέν μᾶς ἀγαποῦν. Νά μάθουμε νά τούς ἀκοῦμε, νά κατανοοῦμε τήν κατάστασή τους, νά διαισθανόμαστε τήν κούραση, τίς δυσκολίες, τίς ἀγωνίες τους. Καί νά τούς προσφέρουμε τήν ἀγάπη μας ἄλλοτε μ’ ἕνα στοργικό λόγο κι ἄλλοτε μέ τή σιωπή μας· ἄλλοτε μέ τή διακονία μας κι ἄλλοτε μέ θυσίες ὅσο κι ἄν αὐτές κοστίζουν 9.
Ἡ παραβολή τοῦ καλοῦ Σαμαρείτη δέν εἶναι ἁπλῶς μιά ὄμορφη ἱστορία. Εἶναι μία πρόσκληση νά ζήσουμε τήν ἀγάπη στήν καθημερινή μας ζωή. Εἶναι μία πρόσκληση νά γίνουμε καί ἐμεῖς «καλοί Σαμαρεῖτες» γιά ὅσους ἔχουν ἀνάγκη 10.
Ἐμεῖς πῶς θά ἀγαπήσουμε τόν Θεό μέ ὅλη μας τή δύναμη τῆς ψυχῆς μας; Εἴμαστε κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ πλασμένοι καί ἀκοῦμε τόν Θεό, τόν καταλαβαίνουμε καί προσαρμόζουμε πρός αὐτά πού λέει ὁ Θεός. Ἀλλά ἀφήνουμε τά δικά μας θελήματά τούς ἐγωϊσμούς μας, τήν φιλαυτία μας; Ἐάν ναί, τότε πραγματικά, καί μέ θυσία τῆς ζωῆς μας θά ἀγαπήσουμε τόν Θεό ἔτσι, καί μέ θυσία τῆς ζωῆς μας θά ἀγαπήσουμε καί τόν πλησίον καί θά τοῦ προσφέρουμε μέχρι τέλους ὅ, τι χρειάζεται ὁ πλησίον, σέ ὅλες τίς περιπτώσεις 11.
«Τό κλειδί γιά νά γεμίσει ἡ καρδιά μέ θεία χαρίσματα χαρίζονται μέ τήν ἀγάπη τοῦ πλησίον…Τί ὡραῖα καί ἐπαινετή ἡ ἀγάπη τοῦ πλησίον! 12»
«Ἀπόδειξη, μάλιστα, ὅτι ἔφθασε κάποιος στήν τελειότητα ἀποτελεῖ ἡ ἑτοιμότητα τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ νά πέσει ἀκόμη καί στή φωτιά καί νά πεθάνει γιά χάρη τοῦ ἀδελφοῦ του, καί γενικότερα νά ἐξομοιάσει πλήρως τή ζωή του μέ τή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Τό κλειδί ἐξάλλου γιά τίς θεῖες δωρεές καί τά θεῖα χαρίσματα δίδεται διά τῆς ἀγάπης πρός τόν πλησίον 13.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἀποκαλεῖ τόν Σαμαρείτη «φιλάνθρωπο καί ἥρεμο», παραβλέποντας τά πάντα, κάνει ὅ, τι μπορεῖ γιά νά τόν σώσει χωρίς δεύτερες σκέψεις καί ἀμφιβολίες 14.
Δημιουργεῖται τό ἐρώτημα: Γιατί δέν στάθηκαν στόν ὁμόθρησκό τους ὁ Ἱερέας καί ὁ Λευΐτης; α) Ἀπό ἀνθρώπινη ἀδυναμία ἀπό τόν φόβο τῶν ληστῶν, β) ἀπό ἀδιαφορία λόγω ἐλλείψεως ἀγάπης, γ) ἐθεώρησαν τόν πληγωμένο νεκρό καί ὁ Μωσαϊκός νόμος ἀπαγόρευε νά ἀκουμπήσεις νεκρό γιατί μολύνεσαι…ἐάν δέν δείξουμε ἀληθινή ἀγάπη δέν σωζόμαστε 15.
Ἐμεῖς σέ ποιά κατηγορία εἴμαστε; Τῶν ληστῶν, τοῦ Ἱερέα καί τοῦ Λευΐτου ἤ τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου; Οἱ ληστές πῆραν καί δέν ἔδωσαν, οἱ ἄλλοι δύο οὔτε ἔδωσαν, οὔτε πῆραν, τά δικά σου – δικά σου καί τά δικά μου – δικά μου, εἶναι ἀδιάφοροι. Ὁ Σαμαρείτης εἶπε: καί τά δικά μου δικά σου, αὐτά πού ἔχω, σοῦ τά προσφέρω. Ποιός ἀπό ἐμᾶς εἶναι Σαμαρείτης; 16
Ὁ ἄνθρωπος ἀγαπάει πνευματικά αἰσθάνεται προσευχόμενος, ὅτι βρίσκεται ἐντός τοῦ Θεοῦ καί τοῦ ἀδελφοῦ του. Λυπᾶται ὅταν δέν πορεύεται καλά ὁ ἀδελ-φός του καί προσεύχεται γιά τήν πρόοδό του 17.
Ἡ ἀγάπη εἶναι διά τήν ψυχή ἡ σφραγίδα τοῦ Θεοῦ: δι’ αὐτό καί ὁ Κύριος ἔδωσε, ὡς γνωστό, τήν ἑξῆς ἐντολή στούς μαθητές: «Έν τούτω γνώσονται πάντες, ὅτι ἐμοί μαθηταί ἐστε, ἐάν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις» (Ἰωάν. ιγ’, 35). Ποίους λοιπόν ἐννοεῖ ὁ Κύριος, ὅταν λέει: «Γνώσονται πάντες;» Ποῖοι εἶναι αὐτοί οἱ «πάντες;» Βεβαίως εἶναι καί οἱ ἄνθρωποι κυρίως ὅμως ὑπονοεῖ τίς πνευματικές καί ἀόρατες δυνάμεις, τίς ἐκ δεξιῶν καί ἐξ ἀριστερῶν εὑρισκομένες στόν ἄνθρωπο, δηλαδή τούς Ἀγγέλους καί τούς δαίμονες, κατά τήν ὥρα τοῦ θανάτου μας. Διότι ὅταν δοῦν οἱ ἐχθροί μας τό σημεῖο τῆς ἀγάπης ἀποτυπωμένο στήν ψυχή πού πορεύεται πρός τό κριτήριο, ἀπομακρύνονται μέ φόβο ἀπό αὐτήν καί τότε θά χαροῦν μαζί της ὅλες οἱ οὐράνιες δυνάμεις. Ἄς ἀγωνισθοῦμε λοιπόν, ἀγαπητοί, ὅσο μποροῦμε, διά νά ἀποκτήσουμε τήν ἀγάπη καί νά μή μᾶς αἰχμαλωτίσουν, κατά τήν φοβερή ἐκείνην στιγμή, οἱ ἐχθροί μας 18.

Η ΣΥΜΒΟΛΙΚΗ – ΑΛΛΗΓΟΡΙΚΉ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ

«Λησταῖς λογισμοῖς, περιπεσών ὁ Ἀδάμ, ἐκλάπη τόν νοῦν, τραυματισθείς τήν ψυχήν, καί ἔκειτο γυμνός ἀντιλήψεως, οὔτε Ἱερεύς ὁ πρό τοῦ νόμου προσέσχεν αὐτῶ, οὔτε Λευΐτης μετά νόμον ἐπεῖδεν αὐτόν, ειμή σύ ὁ παραγενόμενος Θεός, οὐκ ἐκ Σαμαρείας, ἀλλ’ ἐκ τῆς Θεοτόκου· Κύριε δόξα σοι 19».
Ὅταν περιέπεσε ὁ Ἀδάμ σέ λογισμούς ληστρικούς, ἐξαπατήθηκε ὡς πρός τόν νοῦ, ἀφοῦ πληγώθηκε στήν ψυχή καί βρισκόταν γυμνός ἀπό κάθε βοήθεια οὔτε ὁ Ἱερεύς ὁ πρό τοῦ νόμου τόν φρόντισε, οὔτε ὁ Λευΐτης ὁ μετά τόν νόμο τόν βοή-θησε, παρά μόνο ἐσύ πού ἦρθες ὄχι ἀπό τή Σαμάρεια, (ὡς καλός Σαμαρείτης), πρός βοήθεια ἀλλά ἀπό τήν Παναγία Θεοτόκο· Κύριε δόξα σοι!
Τό νόημα της παραβολῆς αὐτῆς εἶναι ὅτι ὁ Κύριος τήν εἶπε γιά τόν εαυτόν Του, ὅτι δηλαδή ἔδειξε ὁ φιλάνθρωπος τόσην εὐσπλαγχνία καί ἀγαθότητα στόν πληγωμένο ἄνθρωπο – ἀνθρώπότητα ἀπό τήν ἁμαρτία.
Ἡ ἀνθρωπίνη φύση κατέβαινε ἀπό τήν Ἱερουσαλήμ 20, ἡ ὁποία ἑρμηνεύεται ὅρασις εἰρήνης, δηλαδή ἀπό τήν εἰρηνική διαγωγή, στήν Ἱεριχώ, ἡ ὁποία εἶναι χαμηλή καί πνιγηρά ἀπό τόν καύσωνα.
Κατέβηκε ἀπὸ τὴ δικαιοσύνη τοῦ Παραδείσου, ἀπὸ τὴν ἁγιωσύνη τοῦ οὐρα-νοῦ, τήν ἄνω Ἱερουσαλήμ, καὶ ἦρθε στὴν Ἱεριχὼ δηλαδὴ στὸ βάραθρο τῆς παρακοῆς, στὸ θάνατο τῆς ἁμαρτίας 21. Ἡ Ἱεριχώ πού σημαίνει ὅτι ἡ ἀνθρωπότητα ἦλθε στήν ἐμπαθή καί κτηνώδη ζωή. Καί δέν εἶπε κατέβη, ἀλλά κατέβαινεν, διότι ἡ ἀνθρώπινη φύση τρέχει καί αὐτή στόν κατήφορο, ὅπως τά ὕδατα τῶν ποταμῶν, καί προστρέχει ὅλως στή λάσπη καί τόν βόρβορο τῆς ἁμαρτίας. Αὐτή ἔπεσε πάνω στούς ληστές – δαίμονες, οἱ ὁποῖοι τῆς ἀφήρεσαν τό ἔνδυμα τῆς ἀρετῆς καί ἔπειτα τήν πλήγωσαν μέ ἁμαρτήματα διάφορα. Διότι οἱ δαίμονες πρῶτα μᾶς ἀπογυμνώνουν ἀπό τούς καλούς λογισμούς καί ἀπό τή σκέπη καί βοήθεια τοῦ Θεοῦ, καί τότε μᾶς πληγώνουν μέ ἁμαρτήματα.
[Ἡ πορεία τῆς ἁμαρτίας εἶναι: Ἡ πρώτη προσβολή γίνεται μέ τόν λογισμό (σκέψη μέ εἰκόνες διά τῆς φαντασίας) καί προσβάλλει τίς αἰσθήσεις, μετά προχωρεῖ στή διάνοια, ἐάν ὁ ἄνθρωπος ἀδιαφορίσει, διαλύεται ὁ λογισμός, ἐάν τόν δεχτεί καί κουβεντιάσει μαζί του τότε άρχίζει ἡ ἁμαρτία, ἀφήνεται ἔρημος ἀπό τήν θεία Χάρη. Μετά ὁ λογισμός – ἁμαρτία προσβάλλει τόν ἡγεμόνα νοῦ πού ἀμαυρώνεται καί ὁ νοῦς ὡς τροφοδότης τῆς καρδιᾶς πού εἶναι τόν μεταφέρει ἐκεῖ, ὁπότε μολύνεται ἡ καρδιά. Ἄν ἡ ἁμαρτία αὐτή ἐπαναληφθεῖ πολλές φορές γίνεται πάθος.]
Οἱ δαίμονες. ἄφησαν τήν ἀνθρώπινη φύση μισοπεθαμένη, ἐπειδή τό σῶμα, πού εἶναι τό ἥμισυ μέρος τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι θνητό καί πέθανε λόγω τῆς ἁμαρτίας, ἡ δέ ψυχή εἶναι κατά χάρη ἀθάνατη.
Καὶ ποιὰ στολὴ τοῦ ἔβγαλαν; Τὴ στολὴ τῆς ὑπακοῆς, τὴ φιλία μὲ τοὺς Ἀγγέλους, τὴν ἀθάνατη δόξα, τὴ συναναστροφὴ μὲ τὸ Χριστὸ, τὴ παραδεισένια χαρά, τὴν οὐράνια ζωή. Ἐπειδή τόν θάνατο πού προξένησε ὁ πρῶτος Ἀδάμ μέ τήν ἁμαρτία του, στήν ἀνθρωπότητα, τόν ἐθανάτωσε ὁ ἀθάνατος Κύριος μέ τόν σταυρικό Του θάνατο καί τήν Ἀνάστασή Του.
Ὁ Θεάνθρωπος Κύριος λοιπόν ἐνεργοῦσε ἄλλοτε ὡς Θεός καί ἄλλοτε ὡς Ἄνθρωπος. Καί ὅταν μέν ἔτρωγε, ἔπινε, ἐκοιμᾶτο καί ἄλλα ὅμοια τά ἔπραττε, ὡς Ἄνθρωπος. Ὅταν θαυματουργοῦσε, περιπατοῦσε στήν θάλασσα τά ἔκανε, μέ τήν θεία Του φύση, ὡς Θεός παντοδύναμος.
Ἱερέα καί Λευΐτη ὀνομάζει τόν Νόμον (Μωσαϊκό), καί τούς Προφῆτες, οἱ ὁποῖ-οι ἤθελαν μέν νά βοηθήσουν τήν ἀνθρώπινη φύση, ἀλλά δέν εἶχαν τή δυνατότητα, νά συγχωροῦν ἁμαρτίες διότι οἱ πληγές -ἁμαρτίες – ἦταν ἀνίατες γιά τήν ἀνθρώπινη δύναμη. Αὐτό σημαίνει τό «ἀντιπαρῆλθε». Ἐπ’ αὐτοῦ ὁ Ἀπόστολος λέει: «τό αἷμα τῶν ταύρων καί τῶν τράγων (Ἑβρ. 9, 13) δέν μποροῦσε νά συγχωρήσει ἁμαρτήματα».
Τό δέ «κατά συγκυρίαν» ἔχει τήν ἑξῆς ἔννοια: «ὅτι ο Νόμος δόθηκε πρωτύτερα γιά τήν ἀνθρώπινη ἀσθένεια, ἐπειδή οἱ ἄνθρωποι δέν μποροῦσαν ἀπό τήν ἀρχή νά δεχθοῦν τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ. Γι’ αὐτό λέγει γιά τόν Ἱερέα καί τόν Λευΐτη «κατά συγκυρίαν», δηλαδή δέν ἦλθαν ἐπί τούτου οἱ Προφῆτες γιά νά θεραπεύσουν τόν ἄνθρωπον, μέ τά κηρύγματά τους εἶχαν ὡς κύριο σκοπό νά «ξυπνήσουν» τούς Ἰσραηλῖτες, ὥστε νά συναισθανθοῦν τά λάθη τους καί νά ξαναφτιάξουν τή σχέση τους μέ τό Θεό.
Οἱ Προφῆτες ἔλεγχαν καί προειδοποιοῦσαν, συχνά μέ σκληρά λόγια, τούς πάντες, χωρίς καμιά διάκριση: τούς βασιλεῖς, τούς Ἱερεῖς, τό λαό. Τό ἀποτέλεσμα ἦταν νά γίνονται δυσάρεστοι καί ἀπειλητικοί. Γι’ αὐτό τό λόγο γνώρισαν πολλές δοκιμασίες: περιφρονήθηκαν, περιπαίχτηκαν, καταδιώχθηκαν. Κάποιοι μάλιστα θανατώθηκαν 22. Ἀλλά ἔπρεπε νά προετοιμάσουν τόν λαό με τά κηρύγματά τους γιά μετάνοια καί γιά τόν ἐρχομό τοῦ Μεσσία.

Ὁ Κύριος ὅμως καί Θεός μας, πού οἱ Ιουδαῖοι τόν ἔλεγαν ὑβριστικά Σαμαρείτη, καί ὅτι ἔχει δαιμόνιο (Ἰωάν. 8, 48) ἔγινε καί τέλειος Ἄνθρωπος 23 μέ τρόπον ἀνέκφραστο, δέν ἄφησε τό κακόν ἀθεράπευτο.
Ἀλλά ἔδεσε καλά τά τραύματα και ἔβαλε στίς πληγές λάδι καί κρασί, ἤ σὰν λάδι προσκομίζει τὸ λόγο τῆς παρακλήσεως, καὶ προσθέτει σὰν στυπτικό τό κρασὶ πού εἶναι ἡ διδασκαλία, ποὺ μαζεύει τὴ σκορπισμένη σκέψη, κατὰ τὸ λόγο τοῦ Ἀποστόλου 24.
Κατά τόν Μέγα Ἀθανάσιο προσθέτει στό ἔλαιο καί τόν οἶνο τόν συμβολισμό τοῦ τιμίου Σώματος καί Αἵματος τοῦ Χριστοῡ καί τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, ἀντίστοιχα 25.
Τά τραύματα συμβολίζουν τίς ὁδύνες καί τίς ἔγνοιες τοῦ βίου 26 εἶναι οἱ ἁμαρτίες, ἀναπόφευκτες συνέπειες τῆς παρακοῆς τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἀφαίρεση τῶν ἐνδυμάτων συμβολίζουν τή γύμνωσή του ἀπό τήν ἀθανασία, τήν ἀφθαρσία καθώς καί τήν στέρηση ἀπό κάθε ἀρετή.

Συμβολίζονται κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, οἱ παραγγελίες τοῦ Κυρίου, τό ἔλαιο τό ἅγιο Χρίσμα καί τό κρασί καί τό μυστήριο τῆς πίστεως. Τα τρία αυτά στοιχεῖα δηλαδή ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου, τό άγιο χρίσμα καί τό μυστήριο τῆς πίστεως ἀποτελοῦν κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη Χρυσόστομο τά μόνα μέσα θεραπείας τῶν πνευματικῶν τραυμάτων 27.
Οἱ ἐπίδεσμοι συμβολίζονται, κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο, οἱ παραγγελίες τοῦ Κυρίου, τό ἔλαιο τό ἅγιο Χρίσμα καί τό κρασί καί τό μυστήριο τῆς πίστεως. ἀποτελοῦν τά μόνα μέσα θεραπείας τῶν πνευματικῶν τραυμάτων 28.
Ἡ λέξη «κατέδησε» δείχνει πολύ ἐπιμέλεια, φροντίδα καί τό «ἐπιχέων» δείχνει ὅτι ἔρριξε ἄφθονο κρασί καί λάδι, δέν λογάριασε τήν ποσότητα.
Ὅταν ἀκοῦς τόν Κύριο νά λέει «Δεῦτε πρός με πάντες, κἀγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς», (Ματθ. 1, 28,) αὐτά φανερώνουν τό ἔλαιο, τήν ἱλαρότητα δηλαδή καί τήν εὐσπλαγχνία. Καί ὅταν πάλι λέει «Πορεύεσθε εἰς τό σκότος» (Ματθ. 22, 13), φανερώνει τόν οἶνο, δηλαδή τήν αὐστηρότητα τῆς κρίσεως. Ἀκόμη, καί μέ ἄλλον τρόπο, ἔλαιον νοεῖται ἡ ἀνθρωπίνη διαγωγή, καί οἶνος ἡ θεϊκή.
Ἐπειδή λοιπόν ὁ Κύριος μᾶς ἔσωσε ὡς Θεός καί Ἄνθρωπος, γι’ αὐτό λέγει ὅτι μᾶς ἔβαλε οἶνο καί ἔλαιο, μέ τά ὁποῖα λυτρώνονται ὅσοι βαπτίζονται καί χρίονται μέ ἔλαιο μέ τό Μυστήριο τοῦ Εὐχελαίου, ἔπειτα μεταλαμβάνουν καί τό Θεῖον Αἷμα, τόν οἶνον δηλαδή.
Τό λάδι καί τό κρασί συμβολίζουν τήν θεραπεία μέσω τῶν ἁγιαστικῶν μυστηρίων 29.
Καί ἀνέβασε ὁ Κύριος τήν πληγωμένη μας φύση «εἰς τό ἴδιον ὑποζύγιον», τήν σήκωσε δηλαδή ἐπάνω Του ὁ φιλεύσπλαχνος, ἐπειδή μᾶς ἔκαμε μέλη Του καί κοινωνούς τοῦ ἱδικού του Σώματος καί μᾶς ἀνύψωσε στήν προτέρα ἀξία. Καί τήν ὁδήγησε στό Πανδοχεῖο. Τό πανδοχεῖο συμβολίζει τήν Ἐκκλησία 30, ἡ ὁποία τούς δέχεται ὅλους 31». Εἶναι τό πνευματικό νοσοκομεῖο μέ ἀρχίατρο τόν Κύριό μας, οἱ γιατροί πού εἶναι ὁ κλῆρος καί φάρμακα εἶναι οἱ θεῖες ἐντολές καί καί ὄχι μόνον προσλαμβάνει τόν πεπτωκότα ἄνθρωπο ἀλλά καί τόν φροντίζει μέ τά ἅγια Μυστήρια μέ τά ὁποῖα θεραπεύονται οἱ ἄσθενεῖς ἀπό τίς ψυχικές καί σωματικές ἀσθένειες.
«Καὶ τὴν παράδωσε στὸν πανδοχέα, στὸ μακάριο Παῦλο, στὸ στῦλο τῶν Χριστιανῶν, τὸ γνήσιο πανδοχέα, διδοντάς του δυὸ δηνάρια καὶ διὰ μέσου τοῦ Παύλου σὲ κάθε μιᾶς Ἐκκλησίας τοῦς ἀρχιερεῖς καὶ τοὺς δασκάλους καὶ τοὺς λειτουργούς 32». Ὁφείλει νά θεραπεύει μέσω τοῦ λόγου, τῶν νουθεσιῶν, τῆς ἀγάπης, τῆς πίστης πρός τόν Θεό, νά θεραπεύει καί νά διδάσκει τούς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι εἶναι τραυματισμένοι καί πληγωμένοι.
Ἔδωσε δύο δηνάρια στόν πανδοχέα. Τά δύο δηνάρια εἶναι ἡ Παλαιά καί ἡ Καινή Διαθήκη ἤ τήν Ἁγία Γραφή καί τήν ἱερά Παράδοση ἤ ἡ Ἁγία Γραφή καί τά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας ἤ ἡ ἐξομολόγηση καί ἡ μετάνοια.
Καί ὅταν τούς ἐπιμεληθοῦν καί τούς θεραπεύσουν, ὅταν θά ξαναέλθει ὁ Κύ-ριος κατά τήν Δευτέρα Παρουσία, θά τούς ἀμείψει γιά τόν κόπο τους 33.
Ἄς μάθουμε, λοιπόν, ν’ ἀγαπᾶμε τόν ἑαυτό μας σωστά καί ἅγια. Τότε θά μπορέσουμε νά ἐκπληρώσουμε καί τήν πανίερη ἐντολή τοῦ μεγάλου Θεοῦ μας: «Ν’ αγαπᾶς τόν πλησίον σου 34 ὅπως τόν ἑαυτό σου».